Płatwie dachowe – Czym są i jakie mają zastosowanie?

Dach to jeden z najważniejszych elementów budynku, który chroni przed wpływem warunków atmosferycznych i wpływa na komfort wewnętrzny. Aby dach pełnił swoją funkcję skutecznie, musi być solidnie skonstruowany i odpowiednio wzmocniony. Jednym z kluczowych komponentów w konstrukcji dachu są płatwie dachowe.

Choć bardzo często pozostają niewidoczne dla oka, pełnią one istotną rolę w stabilizacji i wsparciu całej struktury dachu. W tym artykule przyjrzymy się bliżej, czym są płatwie dachowe, jakie mają zastosowanie oraz dlaczego ich rola w budowie dachu jest tak ważna. Poznamy różne rodzaje płatwi, ich funkcje oraz wpływ na trwałość i bezpieczeństwo konstrukcji dachowej.

Płatwie dachowe – Czym są i jakie mają zastosowanie?

Czym są płatwie dachowe? Płatwie dachowe to poziome elementy konstrukcyjne stosowane w budowie dachu, które wspierają krokwie i przekazują obciążenie z dachu na inne elementy konstrukcyjne budynku, takie jak ściany czy belki stropowe. Pełnią one istotną rolę w stabilizacji i rozkładzie obciążenia, pomagając utrzymać odpowiedni kąt nachylenia dachu oraz zapewniając równomierne rozłożenie ciężaru pokrycia dachowego.

Jakie mają zastosowanie? Przede wszystkim wspierają krokwie i stabilizują konstrukcję dachu. Ponadto są podparciem dla izolacji i pokrycia dachowe.

​Spis treści:

• Czym właściwie są płatwie dachowe?
• Jakie są rodzaje płatwi dachowych?
• Funkcje i zastosowanie płatwi dachowych – o tym musisz wiedzieć
• Montaż płatwi dachowych – najważniejsze kwestie
• Jakie mogą być wymiary płatwi dachowych?

Czym właściwie są płatwie dachowe?

Płatwie dachowe to poziome elementy konstrukcyjne stosowane w budowie dachu, które wspierają krokwie i przekazują obciążenie z dachu na inne elementy konstrukcyjne budynku, takie jak ściany czy belki stropowe. Pełnią one istotną rolę w stabilizacji i rozkładzie obciążenia, pomagając utrzymać odpowiedni kąt nachylenia dachu oraz zapewniając równomierne rozłożenie ciężaru pokrycia dachowego.

Więźba dachowa to złożony system konstrukcyjny, składający się z licznych wzajemnie połączonych elementów, z których każdy pełni bardzo ważną rolę. W praktyce płatwie dachowe są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania dachu i jego trwałości.

Jakie są rodzaje płatwi dachowych?

W konstrukcjach dachowych wyróżnia się kilka rodzajów płatwi, z których każda spełnia swoją specyficzną rolę w strukturze dachu:

• płatew kalenicowa, umiejscowiona jest na najwyższym punkcie dachu;
• płatwie zetowe pośrednie lub okapowe, które znajdują się na krawędziach dachu;
• płatwie stropowe lub połaciowe, będące elementami wspierającymi między płatwiami kalenicowymi a okapowymi.

Krokwie i płatwie dachowe są fundamentalnymi elementami, które utrzymują całość pokrycia dachowego. Dodatkowo, płatwie kalenicowe i okapowe są stabilizowane przez słupy oraz zastrzały, znane również jako miecze. W domach jednorodzinnych najczęściej stosuje się drewniane belki, podczas gdy w budownictwie przemysłowym często wybiera się stalowe płatwie.

Oprócz tego, że wyróżnia się różne rodzaje płatwi pod względem konstrukcyjnym i funkcjonalnym, płatwie mogą być wykonane z różnych materiałów w zależności od potrzeb konstrukcyjnych i wymagań budowlanych:

• płatwie drewniane – tradycyjnie stosowane w wielu budynkach, zwłaszcza w konstrukcjach o mniej skomplikowanej geometrii, drewniane płatwie są stosunkowo łatwe do obróbki i montażu, ale wymagają odpowiedniej impregnacji i ochrony przed wilgocią, to najczęściej spotykane rozwiązanie np. w domach jednorodzinnych;
• płatwie stalowe – często używane w nowoczesnych budynkach, szczególnie tam, gdzie wymagana jest większa nośność i wytrzymałość, stalowe płatwie są bardziej odporne na działanie warunków atmosferycznych i mają dłuższą żywotność, można się z nimi spotkać np. w halach stalowych;
• płatwie żelbetowe – wykorzystywane głównie w budynkach o dużych rozpiętościach i wymagających wyjątkowej trwałości, żelbetowe płatwie są mniej elastyczne, ale oferują dużą stabilność i odporność na obciążenia, z tym rozwiązaniem można się spotkać np. w obszernych halach magazynowych, sklepowych czy produkcyjnych.

Funkcje i zastosowanie płatwi dachowych – o tym musisz wiedzieć

Płatwie dachowe są kluczowym składnikiem więźby dachowej typu płatwiowo-kleszczowego. W tej konstrukcji ciężar dachu, w tym jego pokrycia, oraz obciążenia zewnętrzne, takie jak wiatr i śnieg, są przenoszone na ściany stolcowe, a następnie na dolne belki wiązarowe, co znacznie zwiększa wytrzymałość całej konstrukcji.

Drewniane płatwie dachowe są powszechnie stosowane w dachach czterospadowych, ale znajdują również zastosowanie w innych rodzajach dachów, zwłaszcza w budynkach komercyjnych. W halach stalowych pełnią one podobną funkcję jako główne elementy nośne, jednak są wykonane ze stalowych profili. Mimo różnicy w materiale ich funkcja jest niemal identyczna jak w przypadku płatwi drewnianych.

Płatwie dachowe mają istotne znaczenie w różnych rodzajach dachów i budynków. Oto kilka ich głównych zastosowań:

• wsparcie dla krokwi – płatwie są umieszczane poziomo, aby wspierać krokwie, które z kolei noszą pokrycie dachowe, dzięki nim rozkład obciążenia jest bardziej równomierny, co zwiększa stabilność dachu;
• stabilizacja konstrukcji dachu – płatwie pomagają utrzymać prawidłowy kąt nachylenia dachu oraz zapobiegają odkształceniom i deformacjom, co jest szczególnie ważne w przypadku dużych rozpiętości;
• podparcie dla izolacji i pokrycia dachowego – dzięki odpowiedniemu umiejscowieniu płatwi, możliwe jest łatwe zamontowanie izolacji oraz pokrycia dachowego, co przyczynia się do poprawy efektywności energetycznej budynku;
• estetyka i funkcjonalność – odpowiednio zaprojektowane płatwie mogą również wpływać na wygląd i funkcjonalność wnętrza poddasza, mogą być zastosowane w sposób, który dodaje charakteru konstrukcji dachu i wnętrzu.

Montaż płatwi dachowych – najważniejsze kwestie

Montaż płatwi dachowych wymaga precyzyjnego planowania i umiejętności. Ważne jest, aby płatwie były odpowiednio rozmieszczone, zabezpieczone i zamocowane, aby zapewnić ich właściwe działanie. W przypadku montażu drewnianych płatwi istotne jest również ich odpowiednie zabezpieczenie przed wilgocią i szkodnikami.

Podczas budowy dachu z użyciem płatwi dachowych, zarówno drewnianych, jak i stalowych, jednym z wyzwań jest połączenie ich ze słupami. Istnieje kilka metod, które można zastosować w tym celu:

• tradycyjne złącze ciesielskie polega na precyzyjnym wycięciu fragmentów belek, które następnie łączy się jak puzzle, najczęściej stosowaną techniką jest łączenie na zwidłowanie, polegające na wykonaniu nacięcia w słupie o wysokości płatwi, w które umieszcza się przygotowaną płatew;
• złącza metalowe to inna opcja, polegająca na użyciu dodatkowych wkrętów do spięcia płatwi i słupów, co zapewnia solidne połączenie;
• łączenie obu technologii jest często stosowanym rozwiązaniem, polegającym na wzmacnianiu złącza ciesielskiego dodatkowymi elementami metalowymi, taki hybrydowy sposób zapewnia maksymalną trwałość i stabilność mocowania.

W przypadku konstrukcji stalowych, takich jak hale, profile Z mogą być spawane. Choć spawanie jest bardziej skomplikowane, oferuje najwyższą wytrzymałość. Dobrze wykonane spawy minimalizują naprężenia wewnętrzne, co sprawia, że konstrukcja dachu jest wyjątkowo mocna i odporna na duże obciążenia.

Wybór odpowiedniej metody łączenia powinien być uwzględniony już na etapie projektowania dachu, ponieważ ma kluczowe znaczenie dla wytrzymałości całej konstrukcji.

Jakie mogą być wymiary płatwi dachowych?

Standardowe wymiary płatwi dachowych to szerokość od 12 do 16 cm oraz wysokość od 16 do 22 cm. Takie wymiary są typowe zarówno dla drewnianych, jak i stalowych płatwi dachowych. W przypadku profili Z stosowanych w budynkach halowych szerokość i wysokość są podobne lub nieco mniejsze.

Warto zwrócić uwagę na długość płatwi. Choć w sprzedaży dostępne są belki o długości nawet przekraczającej 7 metrów, to nie oznacza, że tylko takie długości można zastosować w dachu. Dla dużych budynków, gdzie trudno znaleźć odpowiednio długie płatwie, możliwe jest łączenie kilku belek lub profili, co pozwala uzyskać wymagane wymiary. W halach stalowych na przykład, kilka profili może zostać zespawanych, tworząc dłuższą płatew dachową.

Płatwie dachowe to niezbędny element każdej solidnej konstrukcji dachu. Ich główną rolą jest wspieranie krokwi i rozkładanie obciążenia, co przyczynia się do stabilności i trwałości całego dachu. Wybór odpowiedniego materiału i prawidłowy montaż płatwi mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia długotrwałej ochrony i funkcjonalności dachu. Dzięki płatwiom dachowym, możemy cieszyć się solidnym i estetycznym dachem, który będzie skutecznie chronił nas przed wpływem warunków atmosferycznych i zapewniał komfort wewnątrz budynku.